Bên cạnh phương pháp giáo dục coi học toán và văn
là tư duy chủ đạo thì một số mô hình giáo dục mới mẻ như Giáo dục phát
triển toàn diện với thuyết đa trí thông minh, mô hình lấy học sinh làm
trung tâm, mô hình giáo dục trẻ bằng kỷ luật tích cực…bắt đầu xuất hiện.
Thạc sĩ Trịnh Minh Giang – Giám đốc giáo dục Hệ
thống Giáo dục Hà Nội VIP - đã chia sẻ về những trăn trở giữa sự giao
thoa về hai nền giáo dục này.
Tốt nhưng chưa đầy đủ
Thường thì tôi chỉ nói về thuyết đa trí thông minh
khi giới thiệu mô hình giáo dục của Hanoi VIP School với các đối tác,
đồng nghiệp hay các bậc phụ huynh chứ ít khi có dịp nói với bạn bè mình
những gì tôi đang và muốn làm đối với giáo dục phổ thông hiện nay.
Có lẽ để nói một cách rõ ràng về nền giáo dục của
ta hiện nay thì rất khó diễn đạt một cách chuẩn xác. Tôi chỉ có thể nói
về một sự giao thoa giữa hai cách giáo dục cũ và mới, ta và Tây – đó là
cách giáo dục chỉ thiên về tư duy logic (toán) và tư duy ngôn ngữ (văn)
và cách giáo dục phát triển đa trí thông minh.
Nói về cách giáo dục truyền thống từ xưa đến nay,
thế hệ cuối 7x của tôi trở về trước, hay thậm chí từ những năm đầu của
giới 8x, hầu hết đều thấy mình được hưởng một nền giáo dục có thể tốt
nhưng không đầy đủ. Chúng tôi được gọi là thông minh nếu ở trường chúng
tôi được điểm tốt, nghe lời thầy cô một cách thụ động.
Cách giáo dục ấy khiến tôi không thể được điểm cao
trong kỳ thi vào đại học nếu tôi không đi học trong lò luyện, khiến tôi
chẳng biết mình có năng khiếu gì cho đến hết lớp 12, và khiến chân tay
tôi trở nên gượng gạo mỗi khi phải thuyết trình điều gì đó trước một số
đông người bởi đơn giản trước đó chẳng có kinh nghiệm được làm như vậy.
Ba mẹ tôi còn chẳng một lần có cơ hội được xem con mình “thể hiện”, dù
đó là khi đá bóng, biểu diễn hay đơn giản là được nhận phần thưởng về
thành tích học tập.
Gia đình – nhà trường – xã hội khi ấy chỉ là một
mối quan hệ lỏng lẻo khi cha mẹ chỉ biết bắt con ngồi vào ghế học bài và
nắm tình hình qua cuốn sổ liên lạc hàng tháng. Nhà trường không cập
nhật nhu cầu mà xã hội đòi hỏi từ người công dân đương thời khiến cho
học sinh hoàn toàn bỡ ngỡ với cuộc sống khi rời ghế phổ thông.
Tính cấp thiết của một mô hình giáo dục mới
Một mô hình giáo dục tốt, ở đây tôi chỉ dám sử dụng
chữ tốt chứ chưa khẳng định là hoàn hảo, đối với tôi là một mô hình tạo
được môi trường phát triển toàn diện cho mỗi cá thể học sinh. Chưa đầy
chục năm trở lại đây, thuyết đa trí thông minh được nhắc đến thường
xuyên hơn ở Việt Nam, khi nhiều người nhận ra rằng giỏi toán hay giỏi
văn cũng giống như giỏi đá bóng, giỏi âm nhạc đều là những loại hình trí
thông minh cần được chú ý và phát triển một cách cân đối.
Những nhận định về một nền giáo dục toàn diện trên
khắp các diễn đàn giáo dục trong nước xuất hiện ngày một nhiều, ở tất cả
các cấp độ cho thấy tính cấp thiết của một mô hình giáo dục mới. Những
cuốn sách như Trí tuệ xúc cảm (Emotional Intelligence), 7 loại hình thông minh (7 kinds of smart) hay Một tư duy hoàn toàn mới (The whole new mind) được dịch và xuất bản cũng là sự khẳng định về nhận thức mới trong giáo dục.
Tôi
vẫn hay lấy ví dụ về Wolfgang Mozart với những tác phẩm âm nhạc kiệt
xuất hay David Beckham cùng năng khiếu đá bóng tuyệt vời. Họ là những
điển hình trí tuệ mà một nền giáo dục chỉ rèn luyện toán và ngôn ngữ sẽ
khó lòng có được.
Hãy thử nhìn xung quanh ta, trong môi trường công
việc, có mấy khi ta được khen là “giỏi toán” và “viết văn rất hay”.
Người ta được chú ý thường bởi khả năng giao tiếp, khả năng thuyết phục,
khả năng giải quyết vấn đề hay năng lực sáng tạo vốn trải qua quá trình
rèn luyện đã trở thành những kỹ năng. Không phải tự nhiên mà một cá
nhân nhiều tài lẻ lại thường hay trở thành trung tâm của tập thể.
“Năng khiếu và kỹ năng, nếu được rèn luyện từ sớm
thì sẽ hoàn thiện từ sớm”. Đó là triết lý khiến tôi tâm đắc với slogan
của Hanoi VIP School: “Khởi đầu chuẩn mực, vững bước tương lai”.
Chúng tôi không tạo ra các chuẩn mực giáo dục,
chúng tôi tạo ra một môi trường giáo dục mà ở đó các em có điều kiện
phát triển các thiên hướng của mình, không chỉ là toán, ngôn ngữ hay
khoa học mà còn âm nhạc, mỹ thuật, thể chất cùng các kỹ năng sống và làm
việc cần thiết. Cần thiết không chỉ cho các em mà cho cả xã hội. Mỗi cá
nhân chỉ có thể khẳng định được mình nếu được tạo điều kiện. Mỗi học
sinh chỉ có thể học cách khẳng định mình một cách tốt nhất nếu được tạo
môi trường trải nghiệm.
Tư duy ấy không chỉ thể hiện qua từng môn học mà
còn thể hiện khi toàn bộ học sinh được khuyến khích lên sân khấu qua mỗi
chương trình biểu diễn hay được khuyến khích tham gia ngày hội thể thao
và đi tập huấn kỹ năng mỗi học kỳ. Chúng tôi cũng khuyến khích và tạo
điều kiện để các bậc phụ huynh tham gia và chứng kiến sự thể hiện của
học sinh qua từng sự kiện. Có thể thấy rõ sự có mặt của cha mẹ hay ông
bà có tác dụng tích cực như thế nào trong việc khích lệ các em tự thể
hiện mình.
Theo Trịnh Minh Giang
Vipschool
.jpg)
.jpg)
.jpg)
